روکش های تمام سرامیک، زیبایی بالاتر همراه با ملاحظه بیشتر

سال ها قبل با لبخند زدن فرد، شاید دیدن روکش های فلز سرامیکی که کاملا قابل تشخیص بودند، معمول به نظر می رسید. روکش هایی با نمای گچی و غیر زنده که خود را از دندان های طبیعی و شفاف شخص جدا می کردند. اما امروزه با تغییر خواسته ها و ذهنیت افراد از لبخندی زیبا دیگر داشتن چنین روکش هایی برای افراد غیر قابل پذیرش است.با حذف فلز از روکش های تمام سرامیک، این نوع از روکش ها در دهه های اخیر انتخابی قابل اعتماد برای تامین زیبایی بیشتر بوده اند. همان طور که از نام آن ها مشخص است، روکش های تمام سرامیک در تمام ضخامت و ساختار خود از ماده ای شبه گلاس مانند پرسلن تشکیل شده اند. انواع مختلف آن از نظر زیبایی و استحکام متفاوت هستند، اما به طور کلی زیبایی بالاتری از روکش های فلزسرامیک (PFM) ایجاد می کنند و انعکاس و انتقال نوری شبیه دندان دارند.

روکش های تمام سرامیک چه مزیت هایی نسبت به روکش های فلزسرامیک (PFM) دارند ؟
سازگاری زیستی بالا:
 روکش های تمام سرامیک به دلیل سازگاری زیستی بالا، هیچ واکنش آلرژیکی در بدن ایجاد نمی کنند. در صورتی که روکش های فلزسرامیک ممکن است واکنش های آلرژیک به برخی فلزات از جمله نیکل را شامل شوند.
 همچنین انواع سرامیک های بکار رفته در روکش های تمام سرامیک، میزان سایشی مشابه با مینای دندان بر روی دندان های مقابل ایجاد می کنند. در حالیکه پرسلن به کار رفته در روکش های فلزسرامیک موجب سایش بیشتر دندان های مقابل در طی زمان می گردد.
بخصوص این مسئله زمانی شدت می گیرد که لایه ی گلیز شده ی روی روکش برداشته شده باشد. به همین دلیل در مرحله سوم ساخت روکش، زمانی که سرامیک روی فلز قرار می گیرد، این مرحله باید جداگانه در دهان چک شود و اضافات آن حذف گردد تا نهایتا در مرحله آخر، روکشی که در لابراتوار گلیز شده و به مطب فرستاده می شود، بدون نیاز به هیچ دستکاری و تغییری بر روی دندان چسبانده شود.

امکان ساخت آن ها در ضخامت های کمتر:
در افرادی که فضای کمتری برای ساخت روکش بین دو فک وجود دارد، اما درخواست آن ها داشتن روکش با زیبایی بالاتر است، روکش های تمام سرامیک گزینه ی مناسبی به حساب می آیند.

بعضی از انواع این روکش ها (زیرکونیا مونولیتیک) که به صورت یکپارچه و بدون کاربرد لایه های مختلف سرامیکی ساخته می شود، در ضخامت کمتر ولی با استحکام مناسب قابل ساخت هستند.

ضخامت کمتر روکش از این نظر حائز اهمیت است که میزان تراش کمتری به دندان تحمیل می شود.در حالیکه در روکش های فلزسرامیک برای ایجاد فضا هم برای فلز و هم برای سرامیکِ روی آن نیاز به تراش و برداشت بیشتر از بافت دندان است.

زیبایی طبیعی با کیفیت نوری مشابه با دندان:
ظاهر درخشان، شفاف و براق دندان طبیعی بوسیله ی نفوذ نور در لایه ی مینایی دندان و سپس انعکاس آن به سمت خارج ایجاد می شود. هدف از تحقیق و ساخت روکش های سرامیکی، تقلید از چنین اثری و بازسازی آن در روکش بوده است. به طور کلی هر چقدر لایه ی سرامیک بکار رفته ضخیم تر و شفاف تر باشد، با کیفیات نوری دندان طبیعی هماهنگ تر خواهد بود و در نتیجه زنده تر به نظر خواهد رسید.

اما روکش های فلزسرامیک به دو دلیل قادر نیستند که ظاهر طبیعی دندان و شفافیت آن را تقلید کنند:

1 – فریم فلزی زیرِ سرامیک جلوی نفوذ نور را می گیرد.
2 – جهت پوشاندن رنگ خاکستری فلز، باید لایه ی اپک (که به رنگ سفید گچی می باشد) بر روی آن قرار داده شود. در نتیجه از ضخامت لایه ی سرامیک کاسته شده و به این ترتیب روکش نهایی شفافیت و نمای طبیعی دندان را نخواهد داشت.
حفظ زیبایی در مجاور لثه:
در روکش های فلزسرامیک، ساختار فلزی زیرین مشکل دیگری را نیز ایجاد می کند و آن احتمال نمایان شدن لبه ی فلزی در مجاورت لثه است. بخصوص این مشکل زمانی پیش می آید که لثه دچار تحلیل شود.

در روکش های تمام سرامیک، با وجود ساختار یکپارچه ی سرامیکی، نگرانی در مورد احتمال بروز چنین مشکلی وجود نخواهد داشت.

 معایب روکش های تمام سرامیک کدامند ؟
استحکام پایین تر بعضی از انواع آن نسبت به دیگر انواع روکش:
زمانی که صحبت از دوام و ماندگاری طولانی مدت روکش ها می شود، خصوصا بعضی از انواع این روکش ها نسبت به روکش های فلزی و همچنین روکش های فلزسرامیک، استحکام پایین تر داشته و مستعدتر به ترک و شکستگی هستند.

البته باید دقت کرد که روکش های تمام سرامیک بر اساس سرامیک های بکار رفته در آن ها، به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند. این روکش ها را می توان در دندان های خلفی ( عقبی) که فشار زیادی بر آن ها وارد می شود، هم استفاده کرد اما باید از انواع دارای استحکام بالا استفاده شود.

هزینه بالاتر:
هزینه ی این نوع از روکش ها نسبت به انواع روکش های فلزی و فلزسرامیک بالاتر است.

 انواع مختلف روکش‌های تمام سرامیک کدامند ؟
روکش‌های تقویت شده با لوسایت:
یکی ازشناخته شده ترین انواع این روکش ها، IPS empress می باشد. روکش های تقویت شده با لوسایت به علت شباهت ضریب انکسار (refractive index) دو جزء بکار رفته در آن ( کریستال و گلاس) شفافیت زیادی دارند و می‌توانند با رنگ دندان‌های مجاور تا حد زیادی هماهنگ شوند. اما مقاومت در برابر شکست آن‌ها تا 160  مگا پاسکال است و فقط به عنوان روکش تک واحدی قابل کاربرد هستند و نمی توان از آن ها برای جایگزینی دندان از دست رفته به صورت بریج استفاده کرد.

روکش های لیتیوم دی سیلیکات:
جدیدترین نسل از روکش های لیتیوم دی سیلیکات تحت عنوان (IPS e.max EMAX)  در سال 2007 معرفی شدند. EMAX در حال حاضر از معمول ترین روکش های لیتیوم دی سیلیکات بوده و در کشور ما نیز بیشترین استفاده را دارد. روکش های لیتیوم دی سیلیکات زیبایی بالایی دارند البته نه به اندازه ی روکش های با بیس لوسایت و استحکام قابل قبولی دارند ولی نه به اندازه ی روکش های ساخته شده از زیرکونیا. اما در کل از نظر خصوصیات زیبایی و استحکامی چنان پذیرفته و قابل قبول هستند که هم در جایی که زیبایی مد نظر است یعنی در دندان های قدام (جلو) قابل کاربردند و هم در جایی که استحکام مورد نیاز است یعنی در دندان های خلف ( عقب) می توان از آن ها استفاده کرد.

استحکام خمشی این روکش ها 400 تا 500 مگاپاسکال است. با اینکه این میزان سه برابر استحکام خمشی روکش های تقویت شده با لوسایت است اما نسبت به روکش های زیرکونیا به میزان قابل توجهی پایین تر است. به همین دلیل هنگامی که فرد بیش از یک دندان خود را از دست داده و نیاز به بریجی بیش از سه واحد دارد، بهتر است از این روکش ها استفاده نشود و روکش هایی با استحکام بالاتر مانند روکش های زیرکونیا و یا روکش های فلزسرامیک (PFM) بکار برده شوند. همچنین زمانی که فرد براکسیزم یا دندان قروچه دارد، به علت وارد شدن نیروهایی چند برابر حالت معمول بر روی دندان، باز هم بهتر است روکش های با استحکام بالاتر جهت درمان انتخاب شوند تا دوام بالاتری را تامین نمایند.

روکش های زیرکونیا:
روکش های زیرکونیا روکش های تمام سرامیکی هستند که در سال های اخیر مورد استقبال فراوان قرار گرفته اند. این مسئله از آنروست که زیرکونیا بالاترین استحکام را در میان سرامیک ها داراست، به طوری که استحکام روکش های زیرکونیا قابل مقایسه با روکش های فلزسرامیک (PFM) می باشد. در عین حال که نمای طبیعی تری را نیز در مقایسه با روکش های فلزسرامیک ایجاد می کنند.

 کدام نوع از روکش های سرامیکی انتخاب بهتری برای دندان های شماست ؟
برای انتخاب بهترین سیستم سرامیکی برای هر فرد، باید دو عامل تعیین کننده را در دو کفه ی ترازو قرار داد. سپس بر اساس نیاز هر فرد، نوع روکش سرامیکی را انتخاب نمود. یکی از این عوامل، خصوصیات فیزیکی آن نوع از سیستم سرامیکی است که مواردی چون: استحکام، مقاومت در برابر شکست، مقاومت در برابر سایش و دوام طولانی مدت را شامل می شود و عامل دیگر ملاحظات زیبایی است.

مسلما در دندان های خلفی (عقبی) که نیروهای بیشتری بر دندان ها وارد می شود، کفه ی سنگین تر، استحکام سرامیک خواهد بود و در دندان های قدامی (جلویی)، زیبایی و طبیعی بودن روکش است که حائز اهمیت می باشد.

 آیا پریدگی های کوچک را بدون نیاز به تعویض روکش می توان تعمیر کرد ؟
پریدگی های کوچک یا chipping را می توان بوسیله ی قرار دادن کامپوزیت در آن ناحیه تعمیر کرد. اتصال بین سرامیک و کامپوزیت توسط باندهای بخصوصی ک قابلیت اتصال این دو ماده ی متفاوت به هم را دارند، انجام می شود. هر چند قدرت این باند زیاد نیست اما نیاز به تعویض روکش را به تعویق می اندازد.